Wywiady i Opinie. Konstytucja 3 Maja – próba ratunku, która doprowadziła do upadku. Twórcom Konstytucji 3 Maja bez wątpienia przyświecał cel naprawy państwa. Ale jak to zwykle bywa, dobrymi intencjami jest piekło wybrukowane. I tym razem lekarstwo okazało się gorsze od choroby. Bitwa pod Racławicami (1794) - przyczyny, przebieg, skutki Po ogłoszeniu przez Tadeusza Kościuszkę rozpoczęcia powstania na ziemiach polskich (Kraków, 24.03.1794) było tylko kwestią czasu, kiedy siły rosyjskie interweniują w celu stłumienia powstania, zanim rozpali się ono na dobre i zagrozi interesom rosyjskim. »Konstytucja 3 maja przetrwała czternaście miesięcy, do konfederacji targowickiej w 1792 roku Od 1989 roku ŚwiętoKonstytucji 3 maja –znówjest świętemnarodowym. » Świętowanie 3 Maja było zakazane we wszystkich zaborach, dopiero po I Wojnie Światowej, kiedy Polska odzyskała niepodległość ŚwiętoKonstytucji 3 maja zostało Konstytucja to dokument, który określa ustrój państwa. Z niej wynikają obowiązki wszystkich organów władzy, a także relacje między nimi. W konstytucji zawarte są również prawa i obowiązki obywateli naszego kraju. W jej preambule zawarto zapisy oznaczające równość obywateli Polski, a także wezwanie do wszystkich Polaków, aby 2. Historia - Historia - Reformacja i kontrreformacja na ziemiach polskich. Historia - notatki z tematu: Reformacja i kontrreformacja na ziemiach polskich, m.in. Stosunki wyznaniowe i narodowościowe przed reformacją, Marcin Luter, Jan Kalwin, Reformacja w Rzeczpospolitej, Unia brzeska. 65. 3 maja 1791 r. dla „ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny i jej granic” Sejm Czteroletni uchwalił w Warszawie historyczną Ustawę Rządową zwaną później Konstytucją 3 Maja. Była pierwszą w Europie, a drugą na świecie pisaną, nowoczesną konstytucją. „Ojczyzna nasza jest ocalona. Swobody nasze zabezpieczone. Jesteśmy odtąd narodem wolnym i niepodległym Rozdział V. Upadek Rzeczpospolitej. Sejm Wielki i Konstytucja 3 maja. Wczoraj i dziś, wyd. Nowa EraLekcja historii obejmująca obrady Sejmu Wielkiego oraz Kon 11 L. C i e ś l a k , Konstytucja 3 maja tv polskim życiu muzycznym, [w;] Konstytucja 3 maja u> tradycji i kulturze polskiej, red. A. Barszczewska-Krupa, Łódź 1991, s. 603; „Bard Oswobodzo­ nej Polski” 1831, nr 8, s. 126-128; „Nowa Polska”, 15 II 1831, nr 42; M. S m o l a r s k i w: Poezja powstania listopadowego, Kraków 1911, s Konstytucja marcowa formalnie obowiązywała do roku 1935 i wprowadzenia nowej konstytucji kwietniowej, jednakże od zamachu stanu w roku 1926 wiele jej przepisów było właściwie martwą literą, naginaną do potrzeb obozu sanacyjnego. Wiele też zmieniło wprowadzenie w roku 1926 tzw. „noweli sierpniowej”, która znacznie wzmocniła Konstytucja 3 maja (właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja) - uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją. 0ODhXws. Przyczyny wojny polsko-rosyjskiej: - ustanowienie konstytucji i przyjęcie ważnych dla kraju reform, - próby uniezależnienia się przez Rzeczpospolitą, - wewnętrzne spory w kraju (grupa przeciwników konstytucji), - szukanie przez grupy przeciwne reformom poparcia u Rosji. Przebieg wojny: - 1792 r. – podpisanie aktu konfederacji przez przeciwników reform (w Targowicy, przy poparciu Rosji), - Wkroczenie wojsk rosyjskich do Polski (1792), - Klęski wojska polskiego (nieliczne zwycięskie bitwy, np. pod Zieleńcami i Dubienką; dowodzący: ks. Józef Poniatowski, Tadeusz Kościuszko, - Przystąpienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i członków Straży Praw do konfederacji targowickiej. Konsekwencje: - II rozbiór Polski (1793, Rosja, Prusy), - Opuszczenie Polski przez przywódców stronnictwa patriotycznego (Tadeusz Kościuszko, Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski, Hugo Kołłątaj). Ważne wydarzenia: konfederacja targowicka – spisek magnacki zawiązany w celu obalenia reform Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 maja (1791). Formalnie ogłoszona 14 maja 1792 w miasteczku Targowica na Ukrainie, faktycznie zawiązana w Petersburgu 27 kwietnia 1792. Przywódcy konfederacji, magnaci kresowi Potocki, Branicki, S. Rzewuski, S. Kossakowski dążyli do utrzymania starych struktur państwowych. Konfederaci zwrócili się o pomoc do Rosji, co wykorzystała Katarzyna II, wysyłając przeciwko Polsce 100-tysięczną armię. II rozbiór Polski – w 1793 roku Prusy i Rosja podpisały konwencję w sprawie II rozbioru Polski, który został zatwierdzony przez zdominowany przez targowiczan sejm grodzieński (1793). Ziemie zabrane: - Rosja: tereny dzisiejszej Ukrainy i Białorusi, - Prusy: Wielkopolska, Kujawy, płn. część Mazowsza, Gdańsk, Toruń Sejm w Grodnie – sejm zatwierdzający I rozbiór Polski; inne postanowienia: - Odwołanie wielu reform Sejmu Czteroletniego, - Odwołanie Konstytucji 3 maja, - Przywrócenie Rady Nieustającej, - Pozbawienie sejmu i króla realnej władzy. Ważne: Order Virtuti Militari – najwyższe polskie odznaczenie wojskowe. Ustanowiony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na pamiątkę zwycięstwa w bitwie pod Zieleńcami w wojnie polsko-rosyjskiej 1792. Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych. Historia Ciekawostki o Konstytucji 3 maja "Ostatnia wola i testament gasnącej Ojczyzny" Od rana, 3 maja w okolicach Zamku Królewskiego gromadził się tłum mieszczan. Zamek otoczyły też oddziały wojska dowodzone przez Księcia Józefa Poniatowskiego. Wieść o nadzwyczajnych wydarzeniach w Sejmie spowodowała, że zapełniły się galerie dla publiczności. W wyniku burzliwych obrad 3 maja 1791 roku Sejm Czteroletni przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 została uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie. 2Obrady Sejmu były burzliwe. W czasie obrad król Stanisław August Poniatowski przemawiał trzy razy, wskazując pilną konieczność naprawienia dawnego ustroju. Gdy podniósł rękę na znak chęci zabrania głosu po raz czwarty, odebrano ten gest przypadkiem jako wezwanie do przyjęcia projektu przez aklamację. Co rzeczywiście nastąpiło. Odezwały się wtedy okrzyki "Wiwat król!" "Wiwat Konstytucja!" 3Król Stanisław August złożył od razu przysięgę na Ustawę Rządową na ręce biskupa krakowskiego, Feliksa Turskiego. 4Autorami Konstytucji 3 maja byli: król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj i Stanisław Małachowski. 5Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie, po Stanach Zjednoczonych, ustawą zasadniczą. 6Konstytucja wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. 7Ograniczała immunitety prawne oraz przywileje szlachty zagrodowej tzw. gołoty. Celem tych ograniczeń było zapobieżenie możliwości przekupstwa biednego szlachcica przez agentów obcych państw. 8Konstytucja potwierdziła przywileje mieszczańskie nadane w akcie prawnym z kwietnia 1791 roku. Według tego aktu mieszczanie mieli prawo do bezpieczeństwa osobistego, posiadania majątków ziemskich, prawo zajmowania stanowisk oficerskich i stanowisk w administracji publicznej a także prawo do nabywania szlachectwa. 9Miasta miały prawo do wysyłania na Sejm dwudziestu czterech plenipotentów jako swoich przedstawicieli, którzy mieli głos w sprawach dotyczących miast. 10Konstytucja 3 maja znosiła liberum veto, konfederacje, sejm skonfederowany. Ograniczała też prawa sejmików ziemskich. Konstytucja 3 maja – historia Projekt Konstytucji 3 maja powstał dzięki współpracy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego ze stronnictwem patriotycznym, skupiającym dużą grupę posłów na sejm. Monarcha pracował nad tą ustawą ze swoimi stronnikami od końca 1790 roku. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 roku. Głównymi autorami Konstytucji 3 maja byli: wspomniany król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki oraz Hugo Kołłątaj. Co ciekawe, ustawę z 3 maja poprzedziły dwie ustawy z tego roku, które stanowiły integralną część Konstytucji. Były to odpowiednio ustawy z 24 marca, o reorganizacji sejmików oraz z 18 kwietnia, o sprawach mieszczan i ustroju miast. Jak pisze prof. Piotr Ugniewski w artykule "Jak uchwalono Konstytucję 3 Maja", przebieg sesji, rozpoczętej około południa, był wyreżyserowany. Na początku odczytano odpowiednio spreparowane depesze dyplomatyczne, ukazujące zmieniającą się na niekorzyść Rzeczypospolitej koniunkturę relacji międzynarodowych. Sejmującym podsuwano niejako wniosek, że w tej sytuacji bezpieczeństwo państwu zapewnić może tylko jego wzmocnienie przez uchwalenie nowej formy rządu. Na polecenie króla odczytano jej projekt. Wzbudził on wiele głosów sprzeciwu. Tego dnia król przemawiał trzykrotnie – zaznacza prof. Ugniewski. Poniatowski wskazywał pilną konieczność naprawienia dawnego ustroju. W końcu, gdy podniósł rękę na znak chęci zabrania głosu po raz czwarty, odebrano ten gest przypadkiem jako wezwanie do przyjęcia projektu przez aklamację. Co rzeczywiście w następstwie tego nieporozumienia nastąpiło. Odezwały się wtedy okrzyki "Wiwat król! Wiwat Konstytucja!". Stanisław August złożył od razu przysięgę na "Ustawę Rządową" na ręce biskupa krakowskiego, Feliksa Turskiego". Konstytucja 3 maja została przyjęta podstępem i w warunkach zamachu stanu. Miejscem obrad była Sala Senatorska Zamku Królewskiego w Warszawie. W trakcie prac Sejmu Czteroletniego wielu posłów, którzy byli stronnikami państw rozbiorowych (Rosji, Prus czy Austrii) sprzeciwiało się ustawie, jednak król Stanisław Poniatowski wraz ze swoimi współpracownikami uciekli się do fortelu. Idealną okazją do podstępu był dzień 3 maja 1791 roku, kiedy to wielu przeciwników konstytucji nie powróciło jeszcze z Wielkanocnego urlopu, bowiem obrady początkowo planowane były na piąty dzień maja. Konstytucja 3 maja – założenia Konstytucja 3 maja została zapisana w 11 artykułach, które poprzedzał uroczysty wstęp (preambuła). Ustawa Rządowa wprowadzała trójpodział władzy: na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Zapewniała ponadto prawo powszechnej wolności dla szlachty oraz mieszczaństwa. Regulowała prawa i obowiązki obywateli oraz zasady funkcjonowania władz państwowych. Bezpośrednio pod nazwą „Ustawa Rządowa” umieszczono apostrofę sakralną: „W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego”. Nie dziwi zatem, iż w pierwszej kolejności uregulowano zagadnienia wyznaniowe. Deklarowano wówczas wolność wyznań, traktując jednocześnie religię katolicką jako „narodową, panującą”, co odzwierciedlało jej uprzywilejowaną pozycję w życiu publicznym. Konstytucja 3 maja mówiła o pozostawieniu ustroju stanowego, osłabieniu pozycji magnaterii oraz usunięciu z sejmików szlachty gołoty. Mocą ustawy zasadniczej feudalny cenzus szlacheckiego urodzenia został ograniczony w prawie wyborczym przez dodanie burżuazyjnego cenzusu - posiadania. Nowy dokument wprowadził równość szlachty i mieszczaństwa, jednocześnie zapewniając ochronę chłopów przez państwo, łagodząc tym samym nadużycia pańszczyzny. Wolność osobistą otrzymali jednak tylko przybysze z zagranicy. Potwierdzono także opiekę władzy państwowej nad Żydami. Trzeciomajowa ustawa znosiła podział na Koronę i Litwę, naczelnym organem władzy pozostał oczywiście Sejm, który to otrzymał pełnię władzy ustawodawczej, prawo stanowienia budżetu i podatków, a także daleko posuniętą kontrolę rządu. Parlament miał się od tej pory składać z 204 posłów, wybieranych na sejmikach przez szlachtę posesjonatów oraz 24 tzw. plenipotentów miast, z ograniczonym głosem doradczym. Przy tym, rola Senatu została zmarginalizowana, a co najważniejsze – zniesiono liberum veto i zakazano konfederacji. Konstytucja z 3 maja 1791 roku osłabiła pozycję monarchy w systemie organów państwowych. Król przestał być bowiem odrębnym stanem sejmującym, choć nadal zwoływał Sejm. Utrzymał jednak prawo nominacji najwyższych urzędników i stosował prawo łaski. Funkcję wykonawczą miał sprawować król i odpowiedzialny przed Sejmem rząd, zwany Strażą Praw, który tworzył prymas oraz ministrowie policji, pieczęci (spraw wewnętrznych), skarbu, wojny i spraw zagranicznych. Ustawa zasadnicza zapewniała zasadę dziedziczenia tronu, likwidując jednocześnie wolną elekcję. Następcą tronu po Stanisławie Auguście miał być elektor saski Fryderyk August, wnuk Augusta III Sasa i jego potomkowie. Na wypadek śmierci króla lub niemożności sprawowania przez niego funkcji regencję miała sprawować Straż Praw po przewodnictwem królowej lub prymasa. Wszystkie akty prawne wymagały wówczas podpisu jednego z ministrów. Król oraz wspomniana Straż Praw mieli władanie nad ministerstwami: edukacji, policji, skarbu i wojska. Konstytucja 3 maja – Targowica Uchwalenie Konstytucji 3 Maja odbiło się szerokim echem w całej Europie. Król Stanisław August zyskał ogromne poparcie, aczkolwiek spowodowało to także opozycję republikanów oraz sprowokowało wrogość Imperium Rosyjskiego, które od 1768 roku było protektorem Rzeczypospolitej i gwarantem nienaruszalności jej ustroju. W praktyce Konstytucja 3 maja przestała obowiązywać 24 lipca 1792 roku, kiedy to król Stanisław August Poniatowski dołączył do konfederacji targowickiej. Oficjalnie utraciła swą moc 23 listopada 1793 roku. Wówczas Sejm grodzieński uznał Sejm Czteroletni za niebyły, co w konsekwencji spowodowało uchylenie wszystkich aktów prawnych przez niego zatwierdzonych, w tym rzecz jasna ustawy zasadniczej z 3 maja 1971 roku.